O Krajowej bazie

Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. z 2022 r. poz.673), zwana dalej "USZE", powołała do życia Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), który m.in. wykonuje zadania związane z funkcjonowaniem Krajowego systemu bilansowania i prognozowania emisji, w tym prowadzenie Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji, zwanej dalej "Krajową bazą". Wykonywanie zadań Krajowego Ośrodka powierzono Instytutowi Ochrony Środowiska – Państwowemu Instytutowi Badawczemu (IOŚ-PIB KOBiZE).

Krajowa baza stanowi system informatyczny, zawierający zabezpieczoną bazę danych, który umożliwia wprowadzanie i przetwarzanie informacji wskazanych w art. 6 ust. 2 USZE, tj. informacji o:

1. podmiotach korzystających ze środowiska; 
2. miejscach korzystania ze środowiska, gdzie prowadzona jest działalność powodująca emisje; 
3. urządzeniach, których eksploatacja powoduje emisje; 
4. instalacjach, źródłach powstawania i miejscach emisji; 
5. środkach technicznych mających na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji; 
6. wielkościach emisji; 
7. wielkościach produkcji oraz charakterystyce surowców i paliw towarzyszących emisjom;
8. pozwoleniach zintegrowanych lub pozwoleniach na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, o których mowa w art. 181 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, w tym o rodzajach i ilościach gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza, zezwoleniach, o których mowa w przepisach o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, oraz o zgłoszeniach instalacji mogących negatywnie oddziaływać na środowisko z uwagi na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, o których mowa w art. 152 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska;
9. odstępstwach od dopuszczalnych wielkości emisji; 
10. oddziaływaniu na środowisko instalacji i urządzeń spalania lub współspalania odpadów, niezbędne do realizacji obowiązków sprawozdawczych wynikających z przepisów prawa międzynarodowego lub przepisów prawa Unii Europejskiej;
11. przedsięwzięciach inwestycyjnych, terminach ich realizacji oraz prognozowanych wielkościach emisji z tych przedsięwzięć lub sprawnościach redukcji emisji albo stężeniach substancji w gazach odlotowych planowanych do osiągnięcia w wyniku realizacji tych przedsięwzięć; 
12. planowanych i rzeczywistych zmianach zdolności produkcyjnych, poziomach działalności oraz zmianach w działaniach w instalacji uczestniczącej w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych lub braku takich zmian; 
13. aktywnościach związanych z prowadzeniem działalności przemysłowej, transportem, rolnictwem, leśnictwem i sektorem usług; 
14. wielkościach emisji związanych z prowadzeniem działalności przemysłowej, transportem, rolnictwem, leśnictwem i sektorem usług, wynikających z ww. aktywności;
15. prognozach zmian aktywności dla poszczególnych sektorów gospodarki.

Informacje wymienione w punktach 1-11 dotyczące poprzedniego roku kalendarzowego są wprowadzane do Krajowej bazy przez podmioty korzystające ze środowiska w raportach rocznych, o których mowa w art. 7 ust. 1 USZE, składanych do końca lutego każdego roku.

Informacje zawarte w Krajowej bazie są, zgodnie z przepisami USZE, wykorzystywane m.in. na potrzeby statystyki publicznej, systemu opłat za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, systemu bilansowania emisji gazów cieplarnianych, sprawozdawczości w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej oraz oceny bieżącej jakości powietrza.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 USZE podmiot korzystający ze środowiska, którego działalność powoduje emisje, sporządza i wprowadza do Krajowej bazy, w terminie do końca lutego każdego roku, raport zawierający informacje (wskazane w art. 6 ust. 2 pkt 1-10) dotyczące poprzedniego roku kalendarzowego.

Podmiotem korzystającym ze środowiska w rozumieniu art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r. poz. 54), jest:

1. przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców oraz przedsiębiorca zagraniczny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
2. jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
3. osoba fizyczna niebędąca podmiotem, o którym mowa w pkt 1, korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia.

Zgodnie z art. 7 ust. 1a USZE osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą sporządza i wprowadza raport w zakresie eksploatacji:

• instalacji wymagającej pozwolenia – jeżeli korzystanie ze środowiska powodujące emisje wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza albo pozwolenia zintegrowanego, o których mowa w art. 181 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,
• źródła spalania paliw, o którym mowa w art. 152 ust. 2b ustawy – Prawo ochrony środowiska.

W przypadku, gdy obowiązek sporządzenia i wprowadzenia raportu jest związany z eksploatacją instalacji, podmiotem obowiązanym do sporządzenia i wprowadzenia raportu rocznego jest prowadzący instalację.

Wprowadzenia raportu do Krajowej bazy oraz innych czynności w Krajowej bazie dokonuje się za pośrednictwem konta w Krajowej bazie utworzonego dla podmiotu korzystającego ze środowiska. W celu utworzenia konta podmiotu w Krajowej bazie, podmiot składa do Krajowego ośrodka formularz rejestracyjny dostępny na stronie internetowej https://krajowabaza.kobize.pl/. Formularz rejestracyjny składa się wyłącznie w postaci elektronicznej po potwierdzeniu tożsamości przez Krajowy Węzeł Identyfikacji Elektronicznej (KWIE).

Więcej informacji można znaleźć w poniższym linku: Instrukcja wypełniania formularza rejestracyjnego

Raport do Krajowej bazy wprowadza się przez stronę internetową www.krajowabaza.kobize.pl, za pośrednictwem konta w Krajowej bazie utworzonego dla podmiotu korzystającego ze środowiska.

Dane wprowadza główny lub dodatkowy użytkownik konta podmiotu w Krajowej bazie po zalogowaniu poprzez login.gov.pl lub przy pomocy identyfikatora (loginu) i hasła dostępu.

Raport do Krajowej bazy należy złożyć w terminie do końca lutego każdego roku, za rok poprzedni.

Zgodnie z art. 286 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r. poz. 54) podmiot korzystający ze środowiska jest zobowiązany do sporządzania i przesyłania do właściwego marszałka województwa wykazów opłatowych zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska, wykorzystane do ustalenia wysokości opłat oraz wysokość tych opłat (więcej informacji nt. opłat za korzystanie ze środowiska dostępne m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu https://www.gov.pl/web/klimat/oplaty-za-korzystanie-ze-srodowiska).

Od 2020 r. podmiot korzystający ze środowiska wprowadzający gazy lub pyły do powietrza jest zobowiązany, zgodnie z art. 286 ust. 3 ww. ustawy, do przekazania marszałkowi województwa wykazu sporządzonego na podstawie informacji zawartych w raporcie do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (w 2020 r. dot. opłat za rok 2019).

W celu ułatwienia podmiotom korzystającym ze środowiska realizacji obowiązku opracowania wykazu opłatowego na podstawie informacji zawartych w raporcie w systemie Krajowej bazy została uruchomiona dodatkowa funkcjonalność umożliwiająca przygotowanie wykazu. Funkcjonalność umożliwia również wprowadzenie danych, wyliczenie opłaty i wygenerowanie wykazu w zakresie składowania odpadów.

Korzystanie z ww. funkcjonalności jest dobrowolne - pozwala na przygotowanie wykazu opłatowego w formacie pliku Word. Generowany w systemie Krajowej bazy wykaz jest w pełni edytowalnym dokumentem tekstowym.

Wygenerowany w systemie wykaz opłatowy nie jest automatycznie przekazywany do organu właściwego w sprawach opłat. Podmiot korzystający ze środowiska we własnym zakresie powinien samodzielnie przedłożyć wykaz opłatowy właściwemu marszałkowi województwa (w terminie do dnia 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy).

Więcej informacji nt. funkcjonalności zawiera Instrukcja generowania wykazu opłatowego w systemie Krajowej bazy - zakładka „Opłaty”.